نویسنده: سلطان بن محمد القاسمی
مترجم: فرامرز فرامرزی
ﺗﺎ ﺯﻣﺎﻥ ﻣﺭگ ﻧﺎﺩﺭﺷﺎﻩ، ﺩﺭ ﺳﺎﻝ 1747 ﻣﻳﻼﺩی، ﺍﻳﺭﺍﻥ ﺩﺍﺭﺍی ﻗﺩﺭﺕ ﻭ ﺣﮑﻭﻣﺗﯽ ﻭﺍﻗﻌﯽ ﺑﻭﺩ، ﺍﻣﺎ ﺧﻼ ﻗﺩﺭﺕ ﭘﺱ ﺍﺯ ﻣﺭگ ﻧﺎﺩﺭﺷﺎﻩ، ﺷﻳﻭﺥ ﺳﻭﺍﺣﻝ ﺧﻠﻳﺞ ﻓﺎﺭﺱ ﺭﺍ ﺑﺭ ﺁﻥ ﺩﺍﺷﺕ ﺗﺎ ﻣﺭﺍﮐﺯ تجاری ﺧﺎﺹ ﺧﻭﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻭﺟﻭﺩ ﺁﻭﺭﻧﺩ. ﻧﻳﻣﮥ ﺩﻭﻡ ﻗﺭﻥ هجدهم، ﺯﻣﺎﻥ ﺍﻓﻭﻝ ﺗﺟﺎﺭﺕ ﺍﺭﻭﭘﺎﻳﯽ ﻭ ﺑﺭﭼﻳﺩﻩ ﺷﺩﻥ ﺗﺷﮑﻳﻼﺕ ﺗﺟﺎﺭی ﺍﺯ ﺧﻠﻳﺞ ﻓﺎﺭﺱ ﺑﻭﺩ. ﺩﺭ ﺍﻳﻥ ﺩﻭﺭﻩ، ﮐﻣﺷﮑﺵ ﺑﺭ ﺳﺭ ﻗﺩﺭﺕ ﺑﺭ ﺗﻣﺎﻡ ﺳﻭﺍﺣﻝ ﺍﻳﺭﺍﻥ، ﺍﺯ ﺟﺎﺳﮏ ﺗﺎ ﺷﻁﺍﻟﻌﺭﺏ، ﺗﺎﺛﻳﺭ ﮔﺫﺍﺷﺕ ﻭ ﺗﻣﺎﻡ ﺍﻳﺎﻻﺕ ﺳﺎﺣﻠﯽ ﻋﻠﻳﻪ ﺩﻭﻟﺕ ﻣﺭﮐﺯی ﺳﺭ ﺑﻪ ﺷﻭﺭﺵ ﺑﺭﺩﺍﺷﺗﻧﺩ ﻭ ﻣﺳﺗﻘﻼ ﻋﻣﻝ ﮐﺭﺩﻧﺩ. ﺑﺧﺵﻫﺎی ﺷﻣﺎﻟﯽ ﺍﻳﺭﺍﻥ ﻧﻳﺯ ﺩﺭ ﺗﻣﺎﻡ ﻣﺩﺕ ﺑﺎ ﺷﻳﺭﺍﺯ ﺩﺭﮔﻳﺭ ﺑﻭﺩﻧﺩ. ﮐﺗﺎﺏ ﺣﺎﺿﺭ، ﺩﺭ ﻳﮏ ﻣﻘﺩﻣﻪ ﻭ ﺷﺵ ﻓﺻﻝ، ﺭﻭﻳﺩﺍﺩﻫﺎی ﺩﻭﻳﺳﺕﺳﺎﻟﮥ ﻣﻧﻁﻘﮥ ﺧﻠﻳﺞ ﻓﺎﺭﺱ ﺑﻳﻥ ﺳﺎﻝﻫﺎی 1620 ﺗﺎ 1820 ﻣﻳﻼﺩی ﺭﺍ ﺷﺎﻣﻝ ﻣﯽﺷﻭﺩ. ﻫﺩﻑ ﻧﻭﻳﺳﻧﺩﻩ ﺩﺭ ﺍﻳﻥ ﮐﺗﺎﺏ، ﺗﺻﺣﻳﺢ ﻭ ﺗﻭﺿﻳﺢ ﻣﻁﺎﻟﻌﺎﺗﯽ ﺍﺳﺕ ﮐﻪ ﺩﺭ ﮐﺗﺎﺏ »ﻓﺭﻫﻧﮓ ﺟﻐﺭﺍﻓﻳﺎی ﺧﻠﻳﺞ ﻓﺎﺭﺱ، ﻋﻣﺎﻥ ﻭ ﻋﺭﺑﺳﺗﺎﻥ ﻣﺭﮐﺯی« ﺗﺎﻟﻳﻑ »ﻟﻭﺭﻳﻣﺭ« ﺩﺭﺑﺎﺭۀ ﺭﻭﻳﺩﺍﺩﻫﺎی ﻣﻧﻁﻘﮥ ﺧﻠﻳﺞ ﻓﺎﺭﺱ ﺁﻣﺩﻩ ﺍﺳﺕ.
